Thành công quân sự của Israel những tuần gần đây, trong đó có vụ hạ sát thủ lĩnh Hamas Yahya Sinwar, thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah và người kế nhiệm tiềm năng Hashem Safieddine, đang giúp củng cố thêm ủng hộ và quyền lực cho Thủ tướng Benjamin Netanyahu.
Ông Netanyahu, 75 tuổi, một lần nữa cho thấy "sức bền" sau khi danh tiếng bị ảnh hưởng vì vụ tấn công của Hamas vào ngày 7/10/2023. Các cuộc thăm dò gần đây chỉ ra nhiều cử tri Israel sẽ tiếp tục chọn ông làm thủ tướng thay vì các lãnh đạo phe đối lập. Nền tảng ủng hộ ngày càng mạnh mẽ trong nhóm cử tri cánh hữu có thể cải thiện đáng kể vị thế của ông khi Mỹ tăng áp lực để đạt thỏa thuận ngừng bắn.
Sau cuộc tấn công của Hamas tháng 10 năm ngoái, giới chính trị và cả nội bộ đảng Likud của ông Netanyahu đều cho rằng thời của Thủ tướng tại vị lâu nhất lịch sử Israel đã hết, theo Yaakov Katz, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Chính sách Nhân dân Do Thái ở Jerusalem.
"Netanyahu là người chịu trách nhiệm cho thất bại an ninh lớn nhất của Israel. Việc ông ấy vẫn là lãnh đạo được yêu thích là minh chứng đáng chú ý cho khả năng sinh tồn chính trị của ông ấy", Katz nói.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, New York, Mỹ ngày 27/9. Ảnh: AP
Tuy nhiên, giới quan sát cảnh báo tỷ lệ ủng hộ gia tăng không đồng nghĩa những rắc rối chính trị của ông Netanyahu đã kết thúc. Nội bộ Israel vẫn chia rẽ sâu sắc, đặc biệt liên quan đến việc giải cứu khoảng 100 con tin còn lại ở Gaza.
Vài ngày sau cái chết của Sinwar, nhiều người biểu tình đã trở lại đường phố Tel Aviv, kêu gọi chính phủ ưu tiên cho thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza để đưa con tin trở về, dù nhiều người trong số đó được cho là đã chết.
Thủ tướng Netanyahu không cho thấy dấu hiệu nào ông sẽ nhanh chóng đàm phán ngừng bắn sau cái chết của thủ lĩnh Hamas. Ông thề rằng sẽ tiếp tục cuộc chiến, trích dẫn lời Vua David trong kinh thánh Hebrew rằng "Tôi sẽ truy đuổi kẻ thù và tiêu diệt họ. Tôi sẽ không quay đầu cho tới khi họ bị xóa sổ".
Suốt nhiều tháng sau cuộc tấn công của Hamas, phần lớn người Israel đã muốn ông Netanyahu từ chức. Các nhà lập pháp đảng Likud thậm chí đã thảo luận về kịch bản thay thế ông nhưng không tìm được ứng viên đủ mạnh. Ngay cả nhiều người ủng hộ lâu năm cũng không hài lòng về cách ông Netanyahu xử lý cuộc chiến ở Gaza, khi nó kéo dài mà không có dấu hiệu cho thấy sẽ mang lại "chiến thắng hoàn toàn" trước Hamas như Thủ tướng hứa hẹn.
Tình thế bắt đầu thay đổi vào tháng 5, khi lực lượng Israel tiến vào thành phố Rafah ở miền nam Gaza. Bất chấp phản đối từ Mỹ và cộng đồng quốc tế, quyết định đã làm hài lòng những người ủng hộ cánh hữu, vốn thất vọng vì cảm thấy chính phủ thiếu quyết đoán.
Thủ tướng Netanyahu sau đó tiếp tục chống lại áp lực từ Mỹ, giới lãnh đạo quân sự Israel và cả gia đình con tin về một thỏa thuận ngừng bắn. Ở chiều ngược lại, thủ lĩnh Hamas Sinwar cũng giữ lập trường đàm phán cứng rắn không kém.
Nhà nghiên cứu Yaakov Katz cho rằng xung đột kéo dài có thể có lợi cho ông Netanyahu. "Khi xung đột đang diễn ra, nhiều người sẽ nghĩ rằng đây không phải là lúc để thay đổi. Hoặc nếu có vấn đề gì không ổn, ông ấy cũng có thể đổ lỗi cho xung đột", Katz nói.
Tuy nhiên, sự ủng hộ dành cho liên minh của Thủ tướng Netanyahu dường như đã chạm giới hạn. Các khảo sát cho thấy trong khi đảng Likud của Thủ tướng tăng mức ủng hộ, các đối tác cánh hữu của họ lâm vào thế ngược lại.
Trong khi đó, một số cử tri cánh hữu vẫn giữ khoảng cách với Thủ tướng Netanyahu. "Ông ấy chưa thể phá vỡ giới hạn đó", Dahlia Scheindlin, nhà tư vấn chính trị kiêm nhà thăm dò dư luận Israel, nói.
Nhiều nhà quan sát cho rằng điều may mắn nhất của ông Netanyahu là Israel thiếu một nhà lãnh đạo đối lập đủ mạnh và đủ sức thuyết phục cử tri.
"Không có phe đối lập thực sự nào có thể đưa ra con đường thay thế cuộc chiến hiện tại, dù nhiều người dân không cho rằng Israel có thể đạt được mục tiêu chiến dịch", Scheindlin nói.
Bà nói rằng tướng về hưu Benny Gantz, thủ lĩnh đối lập theo chủ nghĩa trung dung, từng rất được lòng dân nhưng đã mất dần sự ủng hộ trong những tháng gần đây. "Ông ấy chưa bao giờ phát triển được cá tính chính trị ấn tượng hay tầm nhìn cho đất nước".
Người biểu tình yêu cầu giải cứu con tin bị bắt cóc tới Gaza tại thành phố Tel Aviv, Israel ngày 22/10. Ảnh: AP
Michael Ohayon là một người bán hàng ở miền bắc Israel, nhưng đã phải chạy trốn sau các cuộc tập kích của Hezbollah qua khu vực biên giới với Lebanon. Ông hiện sống trong một khách sạn ở thành phố ven biển Haifa.
"Tất nhiên chúng tôi đổ lỗi cho Thủ tướng Netanyahu về những gì Israel đang hứng chịu. Nhưng còn ai có thể thay thế ông ấy?", Ohayon nói sau khi Hezbollah khai hỏa vào Haifa trong một buổi tối gần đây.
Những tháng tới sẽ là khoảng thời gian để kiểm tra khả năng lãnh đạo của Thủ tướng Netanyahu trong cuộc chiến đa mặt trận mà Israel đang đối mặt. Không chỉ có Hamas hay Hezbollah, Israel còn phải đối đầu với Iran, Houthi ở Yemen cùng các nhóm dân quân ở Iraq và Syria.
Các lãnh đạo quân sự Israel cho rằng để đạt được lợi ích an ninh lâu dài, Tel Aviv sẽ cần hướng tới thỏa thuận chính trị ở Gaza và Lebanon để ngăn các nhóm vũ trang trỗi dậy trong tương lai.
"Ông Netanyahu vẫn chưa thể tận dụng những thành tích quân sự để biến thành thành công về mặt chính trị. Ông ấy ngần ngại đưa ra những giải pháp chính trị ở Gaza hoặc miền nam Lebanon, bởi bất kể câu trả lời là gì, nó sẽ đi kèm cái giá về mặt chính trị", Katz nói.
Thùy Lâm (Theo WSJ, Economist, Times of Israel)