Vào năm 2008, Alison Snelling, bạn thân của Dieter Buchner - chuyên gia tiết thực người Đức - trải qua ca phẫu thuật túi mật nhưng cơn đau vẫn đeo bám dai dẳng. Cô nghĩ mình cần một khóa chăm sóc sức khỏe và tìm tới Dieter.
Họ liên hệ 12 cơ sở chăm sóc sức khỏe trên thế giới nhưng nhận thấy chỉ một nơi ở Koh Samui, Thái Lan, thực sự tâm huyết, xứng đáng cho chuyến đi xa. Chương trình kéo dài 7 ngày và tới tối ngày thứ năm, Alison nói với Dieter rằng "lần đầu trong 9 tháng, tôi có thể ngủ mà không còn đau".
"Tới Koh Samui là một trong những quyết định chính xác nhất cuộc đời chúng tôi", Dieter nói. Bảy ngày trên đảo, họ hiểu cách thực phẩm tác động đến cơ thể và làm sao để tự chữa lành cơ thể.
Rời Koh Samui, Dieter học thêm về tiết thực ở Đức và trở thành chuyên gia trong lĩnh vực này. Trước đó, ông cũng từng dành một năm học về trị liệu massage tại Hawaii và Thái Lan. Ông hiểu chăm sóc sức khỏe sẽ sớm trở thành một ngành dịch vụ được quan tâm khi dân số tại thành thị ngày càng đông và gặp nhiều áp lực.
Dieter (phải) trong một kỳ nghỉ ở Yên Tử. Ảnh: NVCC
Dieter có bằng huấn luyện viên chuyên tiết thực do Học viện Tiết thực Đức (DFA) cấp, hiện là nhà sáng lập Vietnam Detox - đơn vị cung cấp các kỳ nghỉ kết hợp fasting (nhịn ăn, tiết thực) với 99% khách Việt. Các chương trình này như kỳ nghỉ dưỡng kéo dài khoảng 5-8 ngày, được tổ chức tại một số retreat trải dài từ bắc vào nam. Người tham gia được chữa lành về thân, tâm, trí thông qua nhiều hoạt động, dựa trên nền tảng Buchinger - phương pháp tiết thực có lịch sử hơn 100 năm tại Đức.
Buchinger cho phép người thực hành bổ sung đầy đủ dưỡng chất thuần hữu cơ từ nước hầm rau quả, nước ép rau và trái cây, trà thảo mộc, nước khoáng, kết hợp vận động, thư giãn để đào thải tối đa độc tố khỏi cơ thể. Phương pháp kích hoạt cơ chế tự thực bào, làm sạch tế bào hư hỏng, tái tạo tế bào mới, khỏe mạnh hơn, đem đến nhiều lợi ích sức khỏe.
Năm 2015, Dieter tới Việt Nam để tham gia dự án đào tạo trong lĩnh vực khách sạn tại Hội An. Khoảng một năm sau, ông chuyển tới TP HCM, làm việc cho một tập đoàn khách sạn, nghỉ dưỡng, tiên phong về du lịch chăm sóc sức khỏe. Thời gian này, Dieter suy nghĩ làm thế nào để hàng chục triệu người dân tại thành phố này có thể sống khỏe, lành mạnh. TP HCM rộng lớn và người dân phải đối mặt với đủ thứ áp lực, từ ô nhiễm, an toàn thực phẩm, công việc - tương tự với nhiều thành phố lớn khác khắp Việt Nam.
"Lĩnh vực chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam thời điểm này gần như chưa có, chất lượng spa dưới chuẩn thế giới", ông nhận xét.
Bên trong một retreat ở Huế được Dieter chọn hợp tác. Ảnh: NVCC
Trong một lần trò chuyện với hướng dẫn viên du lịch tên Hoàn, sau này trở thành đồng sáng lập Vietnam Detox, Dieter biết ở Việt Nam hầu như không có cơ sở cung cấp các kỳ nghỉ chữa lành bằng tiết thực. Tuy nhiên, nhiều người nổi tiếng tại Việt Nam lại đi du lịch Indonesia, Thái Lan, Australia hay Mỹ để tham gia các khóa tiết thực thải độc. Với sự ủng hộ của Hoàn, cả hai đã xây dựng mô hình này đầu tiên ở Việt Nam.
Liên tục trong khoảng 6 tháng sau, bên cạnh công việc ở tập đoàn, Dieter dành mỗi cuối tuần để tìm kiếm địa điểm thích hợp tổ chức các kỳ nghỉ. Ông đưa ra bộ tiêu chuẩn rõ ràng cho khu nghỉ dưỡng như gần gũi với thiên nhiên, có không gian vận động, có tuyến đi bộ đường mòn, không có dấu vết thành thị và yên tĩnh.
Chuyên gia người Đức nhanh chóng nhận ra việc tìm một khu nghỉ dưỡng đủ yên tĩnh ở Việt Nam gần như không thể. Ở bất cứ nơi đâu, ông cũng nghe thấy những âm thanh ồn ào như tiếng các công ty tổ chức teambuilding, karaoke hoặc tiếng ồn từ khu dân cư xung quanh.
"Chỉ cần một người hàng xóm hát karaoke, dịch vụ tốt thế nào cũng đổ sông đổ bể", ông nói.
Trên thế giới, nhiều nước có quy định nghiêm ngặt về tiếng ồn, nếu vi phạm có thể gặp rắc rối với cảnh sát. Ở Đông Nam Á, nhiều khu nghỉ dưỡng ở Bali hay Thái Lan có thể đáp ứng tiêu chí này. Nhưng ở Việt Nam, Dieter thừa nhận khó tránh những rắc rối về tiếng ồn. Cuối cùng, ông cũng tìm được một số khu nghỉ dưỡng phù hợp ở Đại Lải, Yên Tử, Huế, Hội An và Đà Lạt.
Tệp khách hàng của Vietnam Detox chủ yếu đến qua truyền miệng. Hiện tại, họ có thể cung cấp 2-3 kỳ nghỉ, mức giá 15-31 triệu đồng, mỗi tháng với số học viên từ 14 đến 16 người mỗi khóa.
Trong 5-8 ngày, học viên được thực hành Buchinger, tham gia một số hoạt động khác như massage, tắm onsen, đi bộ đường dài và cả hoạt động hướng vào bên trong như thiền, yoga, thiền chuông. Các hoạt động được sắp xếp dựa trên nguyên tắc luân phiên nghỉ ngơi và hoạt động, hỗ trợ việc nhịn ăn theo kiểu Buchinger. Sau cùng, học viên có thể dần từ bỏ một số thói quen không tốt cho sức khỏe, hình thành những thói quen mới tốt hơn để sống khỏe mạnh.
Bà Bích Liên, sống tại Đồng Nai, tham gia hai kỳ nghỉ ở Huế vào năm 2023, cho biết từng gặp nhiều vấn đề trong cuộc sống, khiến mất ngủ triền miên. Sau khi tham gia, bà thấy sức khỏe được cải thiện và tinh thần thay đổi tích cực.
"Tôi thích khu nghỉ dưỡng họ chọn vì có suối nước nóng tự nhiên, thiền dưới nước giúp quên đi sự mệt mỏi", bà Liên nói. Ngoài ra, các hoạt động khác như đạp xe thăm làng, đi bộ trong rừng, thiền trà cũng khiến bà thấy tâm hồn được chữa lành.
Douglas Durie, khách nước ngoài hiếm hoi của Vietnam Detox, chi khoảng 1.800 AUD (khoảng 30 triệu đồng) để bay từ Australia đến Việt Nam và tham gia kỳ nghỉ được tổ chức ở một retreat tại Huế sau khi gặp nhiều căng thẳng trong cuộc sống.
"Mọi thứ vượt mong đợi", anh nói. Sau khi về Australia, Durie tiếp tục duy trì thói quen như trong kỳ nghỉ và đã giảm được 10% cân nặng. Theo anh, chương trình du lịch chữa lành thực sự giúp du khách cải thiện chất lượng cuộc sống bằng cách tiến gần hơn với thiên nhiên, tránh xa điện thoại, TV, Internet.
Ông Andrea Ciro Chiappa, Trưởng phòng Dinh dưỡng của Malteser Klinik von Weckbecker - cơ sở tiết thực trị liệu, hoạt động 70 năm ở Bayern, Đức - nói thực hành Buchinger cần kết hợp với các phương pháp thiền định, thư giãn và tuân theo quy tắc nghiêm ngặt.
Theo Andrea, việc thực hành Buchinger ở quốc gia chưa phát triển về phương pháp này như Việt Nam là hoàn toàn có thể, nếu tuân thủ hướng dẫn của Hiệp hội Y khoa về Tiết thực Trị liệu và Dinh dưỡng của Đức.
Dieter cho rằng các khóa chữa lành là một xu hướng đáng quan tâm và du lịch chữa lành là ngành công nghiệp tỷ USD của thế giới. Tuy nhiên, Việt Nam đang đi chậm và bản thân Vietnam Detox cũng gặp nhiều khó khăn khi khai thác lĩnh vực này. Ông cho biết ở các nước như Indonesia, Thái Lan, học viên của những cơ sở cung cấp khóa chữa lành hầu hết là người nước ngoài.
Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) chỉ ra các hoạt động chăm sóc sức khỏe, thể chất là mảng tăng trưởng nhanh nhất hậu Covid-19 của ngành du lịch. Báo cáo năm 2020 của Viện sức khỏe toàn cầu (GWI) cho thấy ngành chăm sóc sức khỏe toàn cầu có giá trị 4,4 nghìn tỷ USD và châu Á có tiềm năng lớn.
Từ tháng 1/2023, Thái Lan bắt đầu cấp thị thực một năm cho người sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe và cần điều trị liên tục trong hơn 90 ngày. Các khu nghỉ dưỡng chăm sóc sức khỏe như Kamalaya ở Koh Samui cũng chứng kiến nhu cầu tăng đột biến và hứa hẹn phát triển hơn nữa trong tương lai - theo Velocity Ventures - công ty đầu tư mạo hiểm trong lĩnh vực du lịch ở Đông Nam Á.
Bộ Du lịch và Kinh tế Sáng tạo Indonesia xác định Bali, Yogyakarta và Surakarta là ba điểm đến hàng đầu cho du lịch chăm sóc sức khỏe với sản phẩm đặc trưng như suối nước nóng, tắm rừng, thư giãn thảo dược và du lịch sinh thái. Tại Philippines, Bộ Du lịch cũng nỗ lực phục hồi du lịch bằng các sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe, đẩy mạnh khái niệm "Wellness Workation" (du lịch, làm việc kết hợp chăm sóc sức khỏe).
Malaysia cũng đang nỗ lực biến đất nước thành điểm du lịch chữa lành hàng đầu. Hội đồng Du lịch Y tế Malaysia (MHTC) đã xây dựng kế hoạch thúc đẩy các phương pháp điều trị chăm sóc sức khỏe phòng ngừa và chữa bệnh, tập trung vào chuyên khoa như tim mạch, ung thư, sinh sản, điều trị nha khoa.
Dieter muốn khai thác thêm khách nước ngoài vì có thể thu nhiều tiền hơn nhưng tiếng ồn là một trở ngại. Ông nói khách nước ngoài bay từ rất xa tới, kỳ vọng cao và chỉ một tiếng karaoke cũng khiến họ tức giận, thậm chí đòi kiện.
Tại Đức, bất kỳ người tham gia tiết thực nào cũng sẽ tham vấn bác sĩ nhưng tại Việt Nam, lĩnh vực này còn mới mẻ. Dieter không phải bác sĩ nên nếu học viên có những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe, việc tham gia tiết thực sẽ không an toàn. Vì thế, trước khi đăng ký, công ty sẽ đưa cho người tham gia điền một bảng hỏi để đánh giá sức khỏe.
"Sẽ còn là một chặng đường dài để tiết thực và các kỳ nghỉ chữa lành trở thành sản phẩm được chú ý ở Việt Nam", ông nói.
Tú Nguyễn