Virus u nhú ở người (HPV) là một loại virus lây truyền qua đường tình dục rất phổ biến. Hầu như người có quan hệ tình dục đều nhiễm HPV vào một thời điểm nào đó trong đời, nhưng thường không có triệu chứng.
Có hơn 200 chủng HPV, được phân loại theo nguy cơ thấp hoặc nguy cơ cao dựa trên khả năng gây ung thư của chúng. Các chủng nguy cơ thấp có thể gây ra mụn cóc sinh dục, trong khi các loại nguy cơ cao có khả năng dẫn đến những thay đổi tiền ung thư, cuối cùng là ung thư ở các bộ phận như cổ tử cung, âm đạo, dương vật, hậu môn, hầu họng. Theo Tổ chức kế hoạch hóa gia đình Mỹ, hầu hết trường hợp ung thư do HPV liên quan đến chủng 16 và 18.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính năm 2019 có 620.000 ca ung thư mới ở phụ nữ và 70.000 ca ở nam giới do HPV gây ra. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, HPV là nguyên nhân gây ra 91% trường hợp ung thư cổ tử cung, 75% trường hợp ung thư âm đạo, 69% ca ung thư âm hộ. Tỷ lệ này ở ung thư dương vật là 63%, với ung thư hậu môn là 91% và ung thư hầu họng là 70%.
Thực tế, hầu hết trường hợp nhiễm HPV không dẫn đến ung thư. Hệ thống miễn dịch thường loại bỏ virus trong vòng hai năm và không gây ra bất kỳ vấn đề sức khỏe lâu dài nào. Tuy nhiên, một số người bị nhiễm dai dẳng các chủng HPV nguy cơ cao có nhiều khả năng phát triển ung thư.
Các phương pháp giúp chẩn đoán HPV. Đồ họa:Verywell Health
Quá trình phát triển ung thư do HPV rất phức tạp, bao gồm nhiều bước. Ban đầu, virus xâm nhập cơ thể, phát triển các tổn thương tiền ung thư. Theo thời gian các tổn thương này tiến triển thành ung thư xâm lấn. Thời gian để phát triển ung thư sau khi nhiễm HPV khác nhau tùy từng người, có thể kéo dài từ nhiều năm đến vài thập kỷ. Điều này tùy thuộc một số yếu tố như chủng HPV và phản ứng của hệ miễn dịch của cơ thể đối với virus.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư do HPV bao gồm hệ miễn dịch suy yếu, hút thuốc, nhiễm một số chủng HPV nguy cơ cao. Tuy nhiên, không có cách nào để dự đoán chắc chắn khả năng mắc ung thư sau khi nhiễm HPV. Do đó, thực hiện các biện pháp phòng ngừa giúp giảm nhiễm trùng như sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục. Tiêm vaccine có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa một số chủng HPV.
Thường xuyên sàng lọc ung thư giúp sớm phát hiện và điều trị các tổn thương tiền ung thư trước khi chúng phát triển thành khối u ác tính. Hướng dẫn sàng lọc tùy thuộc vào loại ung thư. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) chỉ chấp thuận các xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung, bao gồm xét nghiệm HPV và xét nghiệm Pap. Xét nghiệm HPV kiểm tra các tế bào trong cổ tử cung để tìm các chủng HPV có nguy cơ cao. Xét nghiệm Pap kiểm tra các thay đổi tiền ung thư trong các tế bào cổ tử cung.
Không có xét nghiệm sàng lọc nào được FDA chấp thuận cho ung thư hậu môn, âm hộ, âm đạo, dương vật, hầu họng. Tuy nhiên, những người có nguy cơ mắc HPV hậu môn cao có thể xét nghiệm Pap hậu môn. Nha sĩ cũng có thể kiểm tra các dấu hiệu của ung thư hầu họng trong các lần khám răng định kỳ.
Anh Ngọc (Theo Medical News Today)